AB Zirvesi haftaya toplanıyor

Batılı ülkelerin desteğini almış olmanın rahatlığıyla adımlar atan Yunanistan ile Türkiye arasında krize dönüşen Doğu Akdeniz konusunda önümüzdeki hafta önemli gelişmelere gebe. Zira 24-25 Eylül'de Avrupa Birliği (AB) liderler zirvesinde konu ele alınacak.

AB'nin üyesi Yunanistan ve Kıbrıs Rum Yönetimi sözkonusu olduğu için zirvede Türkiye karşıtı bir havanın hakim olacağını ifade etmeye bile gerek yok. Bu kapsamda Fransa, Kıbrıs Rum Kesimi ve Yunanistan'dan oluşan troyka, Türkiye'nin Akdeniz'deki kendi deniz yetki alanlarında gerçekleştirdiği faaliyetleri nedeniyle zirveden yaptırım kararları çıkarmak için her türlü yolu deniyor. AB cephesinden sözkonusu troykanın beklentilerini karşılanabileceğine dair işaret de geliyor. Bu bağlamda Almanya'nın Atina Büyükelçisi Ernst Reichel, kısa süre önce tehditvari açıklamalarda bulundu. 24-25 Eylül'deki AB Zirvesi'nde Türkiye'ye yaptırım uygulanmasının gündemde olduğunu belirten, Reichel, "Türkiye'nin yakında AB Konseyi'nin sopasını göreceğini" söyledi. Yunanistan Parlamentosu Avrupa Daimi Komitesi'nde konuşan Reichel, "Karşımızda zor bir komşu var. Bu bir sorun çünkü sadece Türkiye değil başka bir zorlu komşu olan Rusya da var. Türkiye'yi ikna etmek zorundayız. Mesele nasıl ikna edeceğimiz. Bence doğru cevap havuç ve sopa yaklaşımı. AB Konseyi'nin çok yakında Türkiye'ye sopasını göstereceğini söylemek istiyorum" diye konuştu.

AB tarafsız kalamıyor

Almanya'nın Atina Büyükelçisi Reichel'in Yunanistan kamuoyuna yönelik olduğu izlenimi veren açıklamalarının aksine Berlin gerilime orta yol bulunması için, Paris ise Türkiye'ye yaptırımlar için bastırsa da Türkiye'nin önüne kim tarafından konulursa konulsun her seçenek Yunanistan ve Rum tarafının ekmeğine yağ sürecek şartlar barındırıyor. Bu hafta başlarında Doğu Akdeniz konusunu tartışan Avrupa Parlamentosu'nda Türkiye karşıtı tavır AB liderler zirvesinde de kendini gösterebileceği ifade ediliyor. Hafta başındaki görüşmelerin ardından Avrupa Parlamentosu'nda alınan Türkiye'ye pek çok uyarı içeren karara 694 milletvekilinden 601'i onay verdi. Karara karşı çıkan milletvekili sayısı sadece 57'de kalmıştı.

Türkiye diplomasiye kapı açtı

Fransa, Kıbrıs Rum Kesimi ve Yunanistan'dan oluşan troykanın Akdeniz'i bir Yunan Gölü haline gelmesini sağlayacak talepleri, Türkiye tarafından sert tepkiyle karşılanıyor. Türkiye'nin Oruç Reis gemisini bakım amaçlı geçtiğimiz günlerde Antalya limanına çekmesi, diplomatik kulisleri hızlandırdı. Muhalefet partileri bu çekilmeyi geri adım olarak eleştirirken, Cumhurbaşkanı Erdoğan 18 Eylül'de yaptığı açıklamada, 'diplomasiye fırsat vermek için Oruç Reis'in bakıma alındığını' ifade etti. 

Üç ihtimalden söz ediliyor

Doğu Akdeniz'de Türkiye'nin izlediği politikanın tartışılacağı kritik AB zirvesinden önce kulislerde, Türkiye ve AB arasında zaten kopma noktasında olan ilişkilerin zirveden sonra daha da kötüleşebileceği konuşuluyor. Zirvede troykanın baskıları hedefine ulaşırsa Türkiye'yle tam üyelik görüşmelerinin kesilmesi ya da Türkiye'ye yönelik ekonomik yaptırım kararları çıkabileceği dile getiriliyor. Fransa Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IRIS) Başkan Yardımcısı, Türkiye uzmanı Didier Billion, yaklaşan AB Zirvesi kapsamında kulislerde 3 olasılıktan söz edildiğini belirtti. Billion, "Ya bir uyarı yapmakla yetinilecek, bir kaç isme yine AB'ye giriş yasaklanacak. Zira olumlu adımlar, görüşmeler var. Ya zaten fiilen duran AB ile üyelik müzakerelerinin bir süreliğine ertelenmesi gibi sembolik bir orta yol bulunacak. En kötüsü de ekonomik yaptırım ihtimali. Bu öneri üzerinde de nabız yoklanıyor. Ekonomik yaptırımlar konusunda bir oybirliği oluşacağını düşünmüyorum. Zira bu her iki tarafı da etkiler. Ancak bazı ülkeler bu konuda Türkiye'ye etkin bir mesaj verilmesi için bastırıyorlar" dedi. Uzmanlara göre önümüzdeki günlerde taraflardan tansiyonu düşürecek açıklama ve adımların gelmesi halinde AB Zirvesi'nden herhangi bir yaptırım kararı çıkmayabilir. Bu bağlamda önümüzdeki birkaç gün kritik önemde görülüyor.

Macron'dan Türkçe mesaj

Öte yandan AB liderler zirvesi yaklaştıkça taraflardan tansiyonu düşüren açıklamalar geliyor. Bu kapsamda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, sosyal medya hesabından Türkçe bir mesaj paylaşması hayli dikkat çekti. Korsika adasında Akdeniz ülkeleriyle yapılan toplantıya atıfta bulunan Macron, "Ajaccio'da, Türkiye'ye net bir mesaj gönderdik: iyi niyetli, naiflik olmaksızın sorumlu bir diyaloğu yeniden açalım. Bu çağrı bundan böyle Avrupa Parlamentosu'nun da çağrısı. Görünüşe göre de işitilmiş. İlerleyelim" dedi. Macron, Yunanistan ve Güney Kıbrıs'ın da olduğu Güney Avrupa Ülkeleri Birliği Forumu'na üye ülkelerin devlet başkanlarıyla Korsika Adası'nda bir araya gelmiş ve burada yaptığı konuşmada, "Türkiye'nin bölgede artık bir ortak olmadığını ve AB olarak Ankara'ya net bir mesaj verilmesi gerektiğini" belirtmişti.