Uz. Dr. Canan BİLAZERÜlkemizde kene sokmalarıyla ortaya çıkan ateşli bir hastalık olan "Kırım Kongo Kanamalı Ateşi" (KKKA) Bunyovirüslerden Nairovirus soyuna bağlı virüslerin neden olduğu bir hastalıktır. 2002 yılından beri Tokat, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum, Erzincan, Çorum, Amasya, Bartın, Ankara, Balıkesir gibi illerimizde görülmektedir.900'den fazla kene türü bulunup ancak çok az türleri (30 civarında) hastalık mikrobunu taşımaktadır.Kene sokmasıyla hekime müracaat eden İstanbul ili ve çevresindeki vatandaşların fazla endişe etmemeleri ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları uygun olacaktır. Kene ısırığından sonra koruma amaçlı AŞI, ilaç vs. gibi hastalığı oluşmadan engelleyebilecek bir yöntem malesef ülkemizde yoktur.Tüm kene ısırıklarının hastanelerde gözlem ve tedavisi mevcut değildir. Ancak, kuluçka devrini tamamlamış ve hastalık belirtileri oluşmuş kişiler için hastaneye yatırılarak tedavi söz konusudur. Kene ısırmasından 1-3 (veya 3-7) gün sonra ateş, halsizlik, adale/kas ağrıları, deride ve mukozalarda kızarıklık, morluk veya kanama, kusma, ishal gibi belirtiler olabilir. Bu şekilde belirtiler meydana gelirse, derhal ENFEKSİYON (İNTANİYE) kliniklerine başvurunuz.Kene ısırığı bir hastalık değildir. Kene ısırığı ile hastalık ayrı şeylerdir. Kene tarafından ısırılmış olabilirsiniz; bu sizin mutlaka hastalık kapacağınız anlamına gelmez.
KKKA NASIL BULAŞIR?
Keneler aracılığıyla insanlara bulaşır. Ülkemiz, kenelerin yaşaması için oldukça uygun bir coğrafyadır. Hyalomma soyuna ait keneler ülkemizde oldukça yaygındır. Keneler kan emerek beslenirler. Küçük omurgalılar, yerde beslenen kuşlar gibi çeşitli hayvanlardan kan emerken bu virusleri alırlar, vücutlarında taşırlar ve tekrar kan emerken bu virusleri bulaştırırlar. Ayrıca bu virusu taşıyan insan ve hayvanların kan ve vücut salgıları ile temasla da hastalığın bulaşabildiği bilinmektedir. Özellikle hayvancılık ile uğraşanlar ve kırsal kesimde yaşayanlar risk altındadır.
HASTALIK NASIL BELİRTİ VERİR?
Kene ısırdıktan sonra hastalık belirtileri ortaya çıkana kadar geçen süre 1-3 gündür, ancak 9 güne kadar uzayabilir. Kene ısırığı olmadan, bu virusu taşıyan hayvan ve insanların kan veya vücut salgıları ile teması sonrası gelişen bulaşlarda belirtiler 5-13 gün gibi daha uzun bir sürede ortaya çıkabilir.Hastalık kene ısırmasından sonra halsizlik, iştahsızlık, ateş, baş ağrısı, kollarda ve bacaklarda şiddetli ağrı ile başlayabilir. Bulantı, kusma, karın ağrısı olabilir. İlk günlerde gözlerde kızarma, göğüste ve yüzde noktasal kanama alanları görülebilir, bunlar tüm vücuda yayılarak morluklara dönüşebilir. Ayrıca burun ve dişeti kanamaları gibi vücudun farklı yerlerinden kanamalar görülebilir. Genelde karaciğer tutulumu olur, ağır olgularda böbrek ve akciğerlerde hastalanır.Son iki hafta içinde kene ısırmış olanların, hayvan salgı veya kanlarıyla temas öyküsü olanların ya da KKKA olduğu bilinen biriyle temas etmiş olanların halsizlik, iştahsızlık, ateş, baş ağrısı, bulantı, kusma, karın ağrısı gibi belirtileri olduğunda hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları önerilir. Önemli olan hastalıktan şüphelenmektir, Yapılacak ileri tetkiklerle tanı konabilir. Destek tedavisi ve özel tedaviler ile hastalık kontrol altına alınmaya çalışılır. Ancak öldürücü seyredebilir.
KKKA'DAN KORUNMANIN YOLLARI:
" Hayvanlarda kene mücadelesi yapmak gereklidir." Kırsal alanlara gidildiğinde mümkün olduğunca kapalı giysiler giyinmek gereklidir. Kenelerin elbise içine girebileceği yerler kapatılmalıdır. Açık alanlardan dönüşte elbiseler kene varlığı açısından kontrol edilmelidir." Vücuda yapışmış bir kene görüldüğünde bir cımbız ya da pens ile deriye yapıştığı yerden tutarak, sağa sola sanki çivi çıkarıyormuş gibi oynatarak geriye doğru çekerek çıkartılır. Kene elle öldürülmemelidir ya da üzerine vurulmamalıdır. Alkole ya da çamaşır suyuna atarak öldürülebilir. Kenenin çıkarıldığı yer tendürdiyot ya da alkolle temizlenir.
