Ormanda üretimi artırma olanakları -3-

Uygun Kaynak ve Teknoloji Kullanımı: Doğal olarak sürekli üretim yapan orman ekosistemi, çevresine ham ürün ve hizmet sunar. Orman işletmesi bu ham ürün ve hizmetleri, kaynak (arazi, kapital, emek vb.) ve teknoloji kullanarak, yararlanmaya hazır ürün ve hizmet haline getirir. Orman ekosisteminin sürekli olarak yaptığı üretim, birçok üretim faktörünün (etkeninin) topluca ortaya çıkardığı bir sonuçtur. Birkaç üretim faktörünü arttırmakla, üretim aynı düzeyde artmaz. Bu faktörler birbirleriyle etkileşim içinde oldukları için, üretim ancak bunların ortak ortalama etkisinin artışı kadar artabilir. Bu faktörler optimum düzeyde bir araya gelse bile, üretim belli bir noktaya kadar artar ve ondan sonra faktörlerdeki artış, üretimin sıfıra, hatta negatife düşmesine neden olur. Bu duruma "değişen oranlar ve azalan verim yasası" denilmektedir.

Ormancılık sektöründe en etkili faktör olan arazi sınırlı olup, doğal faktörler gibi değiştirilemez özelliktedir. Doğal olmayan diğer faktörler arttırılsa bile, üretim aynı oranda artmamakta ve kısa zamanda bir maksimuma çıktıktan sonra, düşmeye başlamaktadır. Fakat orman yöneticisi, amaçlar ve hedefler doğrultusunda, işlettiği orman alanından uzun dönemde ve sürekli olarak, en yüksek gelir ve fayda sağlayacak ve pazara en fazla ürün ve hizmet sunacak şekilde, doğal olmayan üretim faktörlerini değiştirmek zorundadır. Ormancılıkta bu doğal olmayan üretim faktörleri; toprak ıslahı, ağaçlandırma, meşcere ıslahı, ormanda alt yapı ve tesis yapımı ve ayrıca, işleme, fabrikasyon ve pazarlama olmaktadır. Birbirine bağlı ve etkileşim halinde olan bu faktörlerde, yapılacak değişim miktarlarının ve bunların faktörlere dağılımının, işletme faaliyetlerini optimize edecek şekilde planlanması gerekmektedir. Orman arazisinden elde edilecek olan üretimin değeri de ancak pazarda arttırılabilir.

Bir orman işletmesindeki meşcerelerin doğal-sosyal ve ekonomik konumları ve koşulları, onların ürün ve ürün çeşitlerinin değerini de önemli ölçüde etkilemektedir. Bu açıdan, ormanda üretimin planlanması, kaynak ayrımı ve teknoloji kullanımına, doğal-sosyal ve ekonomik koşullara uygun olacak biçimde, çok önem verilerek, ürün ve hizmetlerin değerinin arttırılması sağlanmalıdır. Ancak bugün orman teşkilatımız birçok siyasi nedenler yüzünden, ormanlarımıza bu önemi verecek durumdan, maalesef çok uzaktadır. 

Orman işletmeleri, kaynak ayırımı ve teknoloji kullanımı açısından, kabaca sınıflandırılabilir. Ancak sınıflandırmanın daha iyi yapılması için, modern faktör analizi ve diskriminant analizi gibi yöntemler de geliştirilmiştir. Bir işletmedeki meşcerelerin sınıflandırılması için de doğrusal programlama yönteminin geliştirildiği görülmektedir. Ormanların iyi yönetilmesi için, işletmeler veya meşcerelerde kaynak ve teknoloji kullanımının sosyo-ekonomik konuma göre, planlanması zorunludur.

Pazar ve endüstri merkezine yakın ormanlarda, genellikle daha çok teknoloji kullanıldığı ve sürekli orman kuruluşu tesis edildiği görülmektedir. Ancak memleketimizde pazar ve endüstri merkezleri çevresinde, sürekli ormanların tesis edilemediği ve hatta doğal ormanların da yok edildiği gerçeği ile karşı karşıyayız. Pazar ve endüstri merkezlerinden uzaktaki ormanlar, çoğunlukla tarım ve mera arazisine veya ağaçlandırma ve baltalıklara dönüştürülmektedir. Plan ve uygulamalarda, yönetici mutlaka doğal-sosyal ve ekonomik koşulları gözden uzak tutmaması gerekir. Ancak bu durumun, memleketimizdeki orman işletmelerinde pek dikkate alındığı söylenemez.