‘Tam kapanma’nın maliyeti ne kadar?

Hem dünya genelinde hem de ülkemizde Covid-19 ile mücadele konusunda ciddi bir bıkkınlık hakim. Özellikle de kısıtlama kapsamında işyerleri kapalı olan milyonlarca işveren ve çalışan ciddi bir mağduriyet yaşıyor. 

Bu milyonlar bir de kısıtlamaları koyan siyasileri ve yetkilileri lebaleb kongrelerde, hınca hınç cenaze merasimlerinde görünce iş iyice çığırından çıkıyor.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca katıldığı cenaze merasimi sonrasında eleştirilerin hedefi olunca özür diledi. Koca şunları söyledi: "Hatalıyım vatandaşlarımızdan özür dilerim. Sosyal mesafenin kaybolacağını öngöremedim, öngörmem gerekiyordu."

Ama özür dilemek meseleyi çözüyor mu? Virüse bu kadar davetiye çıkartıldıktan sonra.

Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Gazi Üniversitesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hasan Tezer, Aralık 2020'de şu önemli açıklamayı yapmıştı: "Kısıtlamanın derecesi çok önemli; Ocak ayında Çin'in yaptığı tam kapanmayla vaka sayıları neredeyse sıfırlandı ve vaka görülmemeye başlandı. Bunu Çin gibi uygulayabilen başka bir ülke var mı? Maalesef yok. Olabilecek mi? Çok zor. Bulunduğunuz şartlar, sosyal yapı ve ortam bunları etkiler… Yüzde 100 kısıtlama olmazsa, vaka artışları olmaya devam edecek." 

Evet, Bilim Kurulu Üyesi, tüm dünyayı derinden sarsan Korona pandemisinin tek çözümünü "tam kapanma" olarak ifade ediyor ve bunu başaran Çin'i de örnek gösteriyordu. 

Ama bir gerçeğin de altını çizerek, mevcut koşullarda, yani kapitalist ekonomi şartlarında bu mümkün değil.

Peki, Türkiye için "tam kapanma"nın maliyeti ne kadar?

Bu konuda bilim insanları bazı çalışmalar yaptılar.

ODTÜ'den iki iktisat bilimcisi, Prof. Dr. Erol Taymaz ve Prof. Dr. Ebru Voyvoda, Aralık ayında yaptıkları açıklamada, tam kapanma ile hem ölüm sayılarının ciddi şekilde düşeceğini hem de ekonomik maliyetin sanılan kadar yüksek olmayacağını söylediler.

Taymaz'a göre, 1 aylık tam kapanmanın ekonomik maliyeti gayrısafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 3,3'ü kadar. Bu rakam da 2019 fiyatlarıyla yaklaşık 145 milyar TL.

Voyvoda'ya göre de, tam kapanma ve sıkı tedbirler uygulansaydı kamunun vatandaşa 1 yılda toplam 123 milyar TL'lik doğrudan gelir desteği vermesi gerekirdi.

Dilerseniz biz de, açıklanan açlık ve yoksulluk rakamları üzerinden 1 aylık tam kapanmanın maliyetiyle ilgili bir hesaplama yapalım.

Türk-iş'in Ocak 2021 itibarıyla açıkladığı 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 2 bin 652 lira, yoksulluk sınırı ise 8 bin 638 lira. Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu'nun Ar-Ge birimi Kamu-Ar da bu konuda her ay bir rapor yayımlıyor. Buna göre, Şubat 2021'de 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 3 bin 313 lira, yoksulluk sınırı ise 11 bin 466 lira.

Bir ay "tam kapanma" dediğiniz zaman, bu, o ay boyunca ailelerin tüm ihtiyaçlarının devlet eliyle desteklenmesi anlamına gelmektedir. 

Bu da en az yoksulluk sınırı kadar bir geliri ailelere temin etmek demektir.

Türk-İş ve Kamu-Ar'ın açıkladığı yoksulluk sınırı rakamlarının ortalamasını alalım, aşağı yukarı 10 bin lira yapar. Bildiğiniz gibi bu 4 kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı.

Türkiye'nin toplam nüfusunu 4'e böldüğünüzde yaklaşık 20 milyon aile yapar.

Bu ailelere 1 aylık 10 bin lira maaş verdiğinizde toplam 200 milyar lira eder.

Yani "tam kapanma"nın Türkiye'ye maliyeti minimum 200 milyar liradır.

Elbette ki, uyguladığı kapitalist sistemle 2020 yılında 172,7 milyar liralık devasa bütçe açığı veren siyasilerimizin böyle bir geliri temin edebilmesi mümkün değil. 

Ama mevcut şartlarda, mevcut siyasilerle bu gelirin temin edilememesi, edilemeyeceği anlamına gelmemektedir. Doğu bir ekonomik sistemle, doğru siyasilerle bu rakamın aslında hiç de büyük olmadığı görülecektir.

Bağımsız Türkiye Partisi'nden konuyla ilgili çok önemli açıklamalar yapılmıştı. Bunları yeniden hatırlatmakta fayda görüyorum.

BTP Sözcüsü Emre Polat, iktidarın salgına karşı gerekli olan tam kapanma kararını alamadığına dikkatleri çekerek, "Çünkü vatandaşına 15 gün bakacak parası yok iktidarın. Eğer bir devlet, 15 gün vatandaşına bakamıyorsa o ülkede iktidarın o koltukta durmaması gerekir" demişti.

BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş ise, koronavirüs salgınına karşı alınması gereken "tam kapanma" gibi tedbirlerin "güçsüz ekonomi" nedeniyle alınamadığını belirterek, "Türkiye ekonomisinin çarkları tam kapanma kararını kaldırabilecek bir vaziyette değil" demişti.

Ve BTP Lideri şu önemli tespitleri yapmıştı:

"Bu problemleri yaşamamızın nedeni problemlere mevcut iktisadi koşullar içerisinde tek bir bakış açısıyla bakmamızdır. Hâlbuki Bağımsız Türkiye Partisi olarak 'biz vatandaşlarımıza kendi asgari geçimlerini sağlayabilecek imkânları devlet olarak vereceğiz' diyoruz. Biz bu asgari imkânları tüm vatandaşlarımıza sağladığımızda istersek bu ülkede tüm kepenkleri kapatır, en fazla bir ay içerisinde bütün virüsü bu ülkeden temizleriz.

Aslında koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında gerekli görülen tam kapanma kararını alıp, bundan mağdur olan vatandaşlarımıza ihtiyaçları olan tüm destekleri sağlayacak imkânları ve potansiyeli var ülkemizin. Bunun için kabiliyetimiz de var, bu ülkenin buna yetecek kaynakları da var. Ama yanlış bir ekonomik bakış açısı ülkemizi bugünkü aciz duruma getirmiştir."

Çin, bilim insanlarının da ifade ettiği gibi "tam kapanma"yı başaran tek devlet. Elbette ki bunu, uyguladıkları Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli'ne borçlular. Bu sayede Çin, pandeminin çıkış noktası olmasına rağmen, 2020 yılında dünyada büyüyen tek devlet oldu. 

Ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, dün yaptığı açıklamada, ülkesinde aşırı yoksulluğun kökünün kazındığını ilan etti. 

Bir tarafta pandemiye rağmen Milli Ekonomi Modeli sayesinde büyüyen ve yoksulluğu sıfırlayan Çin; diğer tarafta ise kapitalist sistem sebebiyle patır patır dökülen, pandeminin altında ezilen Batılı ülkeler ve onların takipçisi Türkiye. 

Artık Türkiye olarak bu gerçeği görmeli tercihimizi çözümden yana kullanmalıyız.