Türk 60'a, Suriyeli 40'a çalışıyor

RECEP BAHAR / OLAY YERİ HABER

 

Türkiye'nin kırmızı biber ihtiyacının önemli bir bölümü Gaziantep'in Nurdağı ve Islahiye ilçelerinde; en kaliteli Antep fıstığı da Nizip ilçesinde üretiliyor. Türkiye'nin toplam kırmızı biber üretimi 227 bin ton... Bunun 59 bin tonu Nurdağı ve Islahiye'de gerçekleştiriliyor. Islahiye'de 1970'lı yıllardan bu yana biber üretiliyor. Islahiye ve Nurdağı biberi ve üzümüyle öne çıkan iki ilçe. Kırmızı biber gerçekten de zahmetli bir yolculuk sonrası sofraya geliyor. Toplandıktan sonra tek tek sofrada ya da yerde bez üstünde elle ayıklanıyor, ardından kurutuluyor ve çekiliyor. İki ilçede 20-25 bin kişiye ekmek kapısı. Tarlada büyük bir emek ve alınteri var. 

 

Serüven Nisanda başlıyor

 

Nurdağı'nda çiftçilerin Yeni Mesaj'a verdiği bilgiye göre, kırmızı biber Nisan ayında traktörle ekiliyor. Çapalama başta olmak üzere çok işi var. Nurdağı'nda biberi tarlalarda yakıcı güneş altında Şanlıurfalı ve Suriyeli işçiler topluyor. Şanlıurfalı tarım işçilerinin yevmiyesi 60 TL ve tarlaların yanı başındaki çadırlarda kalıyorlar. Suriyeliler ise 40 TL'ye çalışıyor. Bir çiftçi bize "Önceden işçi bulmak zordu, Suriyeliler geldiğinde kolaylaştı!" diyor. Bir başka çiftçi de "Ama keşke gelmeselerdi. Herkes vatanında güzel" diye araya giriyor. 
 

Çiftçiler Anadolu'nun her köşesinde duyduğumuz gibi özellikle mazotun, ilacın ve gübrenin pahalı olmasından dert yanarak para kazanamadıklarını seslendiriyor. Yabani ot için ayrı, kurt için ayrı ilaç kullanmak gerekiyor. Kanser denilen otlar biber fidelerini sardığında ürünün kalitesi bozuluyor. Onun için ilaç şart... Gübre kullanmak da şart yoksa ürün büyümüyor. İlaç ve gübre fiyatları çiftçinin kazancını alıp götürüyor. Yaş biberin kilosu 3-4 TL, kurusununki ise 18 TL... Çekilmiş biberin fiyatı ise 30 TL... Genelde kuru satılıyor. 
 

Erken olgunlaşan bibere birinci deniyor ve daha kaliteli. Üç kilo yaş biberden 1 kilo kuru biber çıkıyor. Çiftçilere göre, ne Tarım ve Orman Bakanlığı, ne de belediyeler çiftçiye destek veriyor. Ürünü genelde fabrikalar alıyor. Çiftçiler de pul ya da toz biber yapıyor. Fabrikalar ürünlerinde katkı maddesi kullanırken, çiftçiler kullanmıyor. Nurdağı'nda biberin yanı sıra mısır, buğday ve şeker pancarı tarımı da yapılıyor. Ancak onlarda da kazanç sorunu kendini hissettiriyor.

 

Antep fıstığını toplamak zahmetli iş

 

Bu kez yolumuz Gaziantep'in fıstık diyarı Nizip'e düşüyor. Geçen yıl Türkiye'de 140 bin ton Antep fıstığı üretildi. Çiftçiler en büyük sorunun sulama olduğunu aktarıyor bize. Zira sulama kaliteyi artırıyor. İlçede bazı tarlalarda damlama sulama çalışması var ancak yatırım bedeli yüksek olduğundan her çiftçi bunun altından kalkamıyor. Çiftçilerden Mehmet Nuri Kaplan, en kaliteli fıstığın Nizip'in dağ köylerinde yetiştiğini aktarıyor. Bir dönüm fıstık bahçesinde ortalama 40 ağaç bulunuyor. Ağaçlar 10-20 kg verim veriyor. Bahçeler satılırken ağaçlar tek tek sayılıyor ve bir bakıma ağaç başına göre satış yapılıyor. Bir fıstık ağacının fiyatı ise yaklaşık 5 bin lira...
 

Fıstık bahçeleri yağmurun düştüğü Ekim ayında traktörle sürülüyor. İlaçlama ve sulama yapılıyor. Fıstık yetiştiriciliği zahmetli ve zor bir iş. Ham fıstığın kilogram fiyatı 25-26 lira. Kurusu ise 40 lira... Fiyat iyi. İşlendiğinde yani bir kez ya da iki kez kavrulduğunda fire artıyor ve fiyat yükseliyor. Peki ya baklavalık fıstık nasıl elde ediliyor? Mehmet Nuri Kaplan, baklavalık fıstığın normalden 20 gün önce toplanan fıstık olduğuna işaret ederek, baklavalık iç fıstığın kilosunun şu sıralar 160 lira olduğunu belirtiyor. 

 

Nizip'te yevmiye 70 lira 

 

Nizip'te şiddetli güneşin altında sadece gözleri görülen fıstık toplayan tarım işçileri ile de konuştuk. Gündelikçi bir kadın işçi ne yaptıklarını bize şöyle anlattı: "Saat 6'da işe başlıyoruz. 8.30'da kahvaltı yapıyoruz, saat 13.00'da ise öğle yemeği var. Akşam 17.00'de paydos ediyoruz. Günde bahçenin verimine göre 100-150 kilo arasında fıstık toplamak mümkün. Nizip'te Suriyeli işçi çalışmıyor." Gündelikçiler fıstıklardaki sakızın ellerine yapışmaması için eldiven kullanıyor.