Ruslar Erzurum'u işgal ediyor

Kafkas Ordusu Başkomutanı Büyük dük Nikolas, Erzurum ve Doğu Anadolu'ya bir saldırı yaparak İşgal etmeye karar verir. Çünkü İngilizler Gelibolu'yu boşaltmışlardır. O zaman Osmanlı genelkurmaylığı Gelibolu'daki savunma yapan askeri birlikleri ilkbahar ve yaza doğru, doğuya gönderebilirdi. O zaman doğunun fethi zor olabilirdi. Kışın, Erzurum'da ki III. Ordu takviye almadan Doğu Anadolu'yu almak, Büyük Dük için en iyi karardı. Bu karar için önce kış şartlarına göre hazırlık yapılır. Yollar açılır. Silah ve cephane için, savaş ile ilgili askeri araç ve gereçler hazırlanır. Gıda stoku yapılır. Artık saldırı için her şey hazırdır.11 Ocak 1916'da, Azap köy'de, Osmanlı kuvvetleri ile temasa geçilir. Yapılan Vuruşmada, Osmanlı askeri yenilerek geri çekilir. Takip eden Rus birlikleri 18 Ocakta Köprü Köyünde, Osmanlı birliklerini ikinci defa yenilgiye uğratarak yakından takip eder. 19 Ocak 1916 günü vuruşarak geri çekilen Türk birlikleri, Tarihi Hasan Kale'de tutunamayarak dağılır ve Erzurum'a çekilir.Ruslar, Hasankale'ye yerleşirler. Önce geri ile bağlantı sağlayarak, Erzurum saldırısı için Hasankale'ye askeri araç ve gereç yığınağı yapmaya başlar. Erzurum kuşatması için ağır topları getirtir. Erzurum yolunu askeri yürüyüşe hazırlar. 14 Şubatta Erzurum'a yürüyüşe başlar. 15 Şubat 1916 günü Erzurum şehrine saldırıya geçer. 16 Şubat günü III. Ordu birkaç misli üstün Rus Kuvvetlerine karşı koyamayacağını anlayınca fazla kayıp vermemek için şehri boşaltarak Erzincan'a doğru çekilir. Kamil Paşa III. ordu karargahını Erzincan'a kurarak Genelkurmaylıktan yardım ister. Rus Birlikleri yeni bir saldırı için hazırlıklara girişir. Büyük Dük Nikola, Karedeniz kıyılarının işgali içinde Şubat başında askeri birlikler gönderir. Büyük Dük'ün emri ile 14 Şubatta İran'daki Rus birlikleri de saldırıya geçerek Savuç Bulak ve Seldiz bölgelerinin tamamını işgal ederler. Bu başarılı girişimden sonra 16Şubat 1916'da Tahran Rus Elçiliği, İran halkına bir beyanname yayınlar:  "Rus ve İngilizler, İran'ın eski dostlarıdır. Demokrat Parti adı altında toplanan bir takım müfsit (bozguncu) eşirra (kötü) ihtilal çıkardılar. Uyruklarımızın görevini bozdular. Tecimi altüst ettiler. Bu yüzden bir kısım Rus Askeri İran'a girdi. Ayaklanma bitince Rus askerleri tedricen Rusya'ya dönecektir. Savaşın başında İran yansızdı, biz de memnun idik, ancak Alman ve Osmanlı parası ve kışkırtmaları fesat çıkardı. Bu arada Kermanşah ve Hamedan'daki Rus ve İngiliz konsolosları oralardan çıkarılıp uzaklaştırıldılar. İsfehan'da Rus Konsolos vekili öldürüldü, İngiliz Konsolosu yaralandı. Şiraz da İngiliz Konsolosu ve o bölgedeki bütün İngiliz erkekler tutuklandı. Kadınlar ise Almanlara teslim edildi. İsmailiye mezhebi başkanlarından Ferah Şadi öldürüldü. İran demokratları, jandarmayı ayaklandırıp, bankalardaki ve türlü müesseslerde paralara el koydular. Rus Askerleri bu yüzden İran'a girdi, onlar hiçbir kötülük yapmayacaklar. Yalnız edepsizleri tepeleyecekler. Alman ve Osmanlı müfsitlerini tepeleyeceklerdir. Bizde istila düşüncesi yoktur. Şimdilik faaliyetimizi Kermanşah'a kadar yaydık."Bu beyanname yayınlandığı sırada, yani 16 Ocak 1916'da Ruslar Osmanlı askerlerine ve Nizam-ı Saltana yanlısı milislere saldırı başlatırlar. Bu saldırı başladığı anda, Osmanlıların İran'a yeni bir birlik gönderecek durumu yoktur. Çünkü İngilizler Irak'ta 13, 14, 15 Şubat tarihlerinde Kut-ül-Amarra'daki Türk ordusunun kuşatması altındaki İngiliz birliğini kurtarmak için saldırı yapıyorlardı. Bu nedenle VI. Ordu komutanı Van Der Golç'un Iraktaki Osmanlı askerlerinden, İran'a yeni bir askeri birlik göndermesi mümkün değildi. Yukarıdaki askeri durum karşısında Büyük dük Nikola İran'daki Rus birliklerine saldırı emrini verir?Askeri teçhizat ve asker sayısı bakımından kat ve kat üstün olan Ruslara karşı Kamil Paşa,  savunma yapmayarak Erzincan'a çekilmiş ve orayı III. cü Orduya karargâh yapmıştır. Enver ve Talat Paşalar bu başarısızlığı ve Erzurum'un düşüşünü, Padişahtan, Meclisten ve halktan saklamışlardır. Yalnız kısa zaman sonra olay Avrupa basınının yayınları ile her kez tarafından öğrenilir. Genelkurmaylık, direnmeden çekilen Kamil Paşa'yı görevden alarak onun yerine Vehip Paşa'yı III. Ordu Komutanlığına görevlendirir. Sonra Alman Generallerle birlikte Doğu Anadolu'nun Rus işgalinden kurtarılması için yeni bir savaş planı hazırlanır. Plan Ulukışla'dan başlayarak doğuya doğru Elazığ, Bingöl, Muş ve Van'a kadar uzanan bir cepheden, batıya doğru saldırıya geçen Rus ordusunda saldıracaklar. Rus'lar yandan vurularak imha edilecek. Bu iş için Ahmet İzzet Paşa komutasındaki, Trakya'daki II. ordu Anadolu yakasına geçirilerek bu planın uygulanması için görevlendirilir. Fakat ortada bir durum var bu planı yapanlar bu bölgenin coğrafi özelliklerini bilmiyorlardı.