Aradığımızı özümüzde bulmak

Günümüz toplumunu oluşturan fertlerin ahlaken bozulması ve yozlaşması neticesinde ticaret ahlakı da bozulmuş bir durumdadır. Bu bozulmuşluk irdelendiğinde pek çok etken tespit edilebilecek olmasına rağmen, bu bozulmalara çözüm üretebilmek maalesef bu güne kadar mümkün olamamıştır.

Peki geçmişte bu bozulmuşluklarla nasıl mücadele etmişlerdi acaba? Bizim yaptığımız gibi ticareti kendi haline mi bırakmışlardı? Yoksa ticarete ahlaki bir düzen mi getirmişlerdi?

Bu sorulara Osmanlı'daki Ahilik teşkilatını inceledikten sonra daha doğru cevap verilebilir.

Bilindiği gibi Ahilik teşkilatının kurucusu Ahi Evran' dır. 13. Yüzyılda Horasan'dan Anadolu'ya göç ederek Denizli,Konya ve Kayseri' den sonra durak yeri olarak Kırşehir'e gelen ve Kırşehir'e yerleşen Ahi Evran, ticarete getirdiği kurallar ile şehir halkının çoğunluğunu meydana getiren esnaf kesimini uyarmış, ahlaki sosyal kuralları ile dayanışmayı sağlamış, el birliği ve gönül birliği içinde Anadolu'ya ışık olmuştur.

Yaşadığı dönemde Anadolu' da ticari hayatın iman ve inanç birliğini sağlayan, yöneten ve manevi güçle kuvvetlendiren Ahi Evran'ı Veli'nin asıl adı, Mahmut Nasuriddin olarak biliniyor. Ahi Evran 1215 ila 1220'lerde Horasan' da doğmuştur. 93 Yaşında iken Kırşehir' de ölmüştür.

Osmanlı esnafının ticari hayatına düzenleme getiren ve iyi yetişmiş, dürüst, haram yemeyen, yalan söylemeyen ve benzeri pek çok fazileti üzerinde taşıyan tüccarlar yetiştirmeyi amaçlayan Ahilik anlayışı, hem kendi çağına ışık tutmakta hem de günümüz ticari hayatına da ışık olabilecek değerler taşımaktadır.

Ahilik anlayışına günümüzde de ne kadar muhtaç olduğumuzu herhalde kimse inkar edemez. Ahilik anlayışındaki;

Harama bakma , haram yeme ve haram içme!

Doğru , sabırlı ve dayanıklı ol!

Yalan söyleme!

Büyüklerinden önce söze başlama!

Kimseyi kandırma!

Kanaatkar ol!

Dünya malına tamah etme!

Yanlış ölçme , eksik tartma!

Kuvvetli ve üstün durumda iken affetmesini,

Hiddetli iken yumuşak davranmasını bil!

Kendin muhtaç iken bile, başkalarına ikram edecek kadar cömert ol !!!

Düsturlarının günümüzde bütün ticaret erbabının kendi hayatında uyguladığını bir düşünün, yalan söylemeyen, kimseyi kandırmayan, yanlış ölçmeyen, eksik tartmayan tüccarların olduğu bir ticaret ortamında ticaret yapmak ne kadar zevkli olurdu değil mi?

Ahi teşkilatlanmasında yeralan ahilik nasihati o günün toplumunda İslam dininin çok güzel bir şekilde anlaşılmış olduğu anlamına geliyor. Bizim geçmişimizde bunun gibi günümüze ışık tutacak pek çok anlayış mevcut olmasına rağmen biz hep başka yerlerde çıkış yolu arıyoruz.

AB sevdasında aradığımız her şeyin, aslında kendi geçmişimizde çok daha muhteşem yaşanmış olduğunu ne zaman anlayacağız.