Ayçiçeği ithalatında dünya lideriyiz

"Temel gıda maddelerinden olan yağlı tohumlarda yüzde 75 oranında dışa bağımlıyız. Ülkemiz bitkisel yağda yurt dışı bağımlılıkta kritik eşiği aşmış durumda. Ülkemizin yağlı tohum ve türevlerinde dış ticaret açığı 2 milyar 392 bin dolar civarında. Tek çözüm üretim. Yağlı tohumları 'stratejik ürün' ilan etmeliyiz. Ekilebilir arazi sayımızı artırmalı, çiftçimizin üretim yapmasını sağlayacak politikalarla, üretim seferberliği başlatmalıyız. Sadece ayçiçeğinde yapacağımız doğru bir üretim planlaması ile ekonomimize çok büyük katkı sağlayabiliriz."

Yukarıdaki tespitler Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil Bey'e ait. 

Ülkemizin petrol ve petrol ürünlerinden sonra en büyük ikinci ithalat kalemini bitkisel yağlar, yağlı tohum ve türevleri oluşturuyor. 

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Kasım ayı Ürün Masaları Ayçiçeği Raporu'na göre dünya ayçiçeği ithalatında Türkiye, yüzde 37 pay ile dünya lideri. Tarım Bakanlığının raporuna göre, Türkiye'nin ayçiçeği tohumu ithalatı 2016 yılında 382 bin ton olarak gerçekleşti. Bu ithalat için 263 milyon dolar ödendi. 2019 yılında 1.1 milyon ton ithalat için de 516 milyon dolar ödendi. Bu yılın ilk 9 aylık döneminde 905 bin ton ithalat yapıldı. Geçen yıl ithalat ağırlıklı olarak Moldova, Romanya ve Rusya'dan yapılırken, bu yıl, Rusya, Bulgaristan, Çin, Romanya ve Moldova ön plana çıktı. 

Marketlerde litresi 18-19 lirayı bulan ayçiçeği yağı fiyatları neredeyse zeytinyağı fiyatları ile eşitlenecek durumda. Artan ayçiçeği yağı fiyatlarını düşürmek için devlet gümrük vergilerinden vazgeçiyor. Önce ayçiçeği tohumunda vergiler sıfırlandı. Şimdi de ham yağda vergi yüzde 3'e düşürüldü. Ancak yapılan bu düzenlemeler fiyatları aşağı çekmek yerine zirve yaptırıyor.

Türkiye'de yılda yaklaşık 1,5 milyon ton yağ tüketiliyor.

Sektör paydaşları ve yetkililer yağ hammadde ihtiyacının karşılanması için ekim alanlarının iki katına çıkarılması gerektiğini dile getiriyor. Bu noktada Türkiye'nin en az 2,5-3 milyon ton ayçiçeği tohumu üretmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Son 3,5 yıla baktığımızda bu alanda gerçekleştirdiğimiz ithalat 12,5 milyar dolar seviyelerinde.

Bu pandemi sürecinde aslında tarım sektörünün ne kadar stratejik bir öneme sahip olduğunu hep beraber gördük ve yaşıyoruz. Tarımda ithalatın hiçbir zaman çözüm ve çare olmayacağı herkesin malumu. Planlı üretimi arttırarak ithalata bağımlılıktan kurtulmak elbette mümkün…

Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, tarımda yıldız ülke olabiliriz diyerek çözümü ortaya koyuyor: "Avrupa'nın gıda üretim merkezi olma fırsatımız var. Potansiyelimiz yüksek, sadece uzun vadeli, sürdürülebilir politikalara ihtiyacımız var. Tarımsal üretim seferberliği başlatmalıyız. Ürün planlaması yapmalı, ekilmedik bir karış toprak bırakmamalıyız. Hem çiftçilerimizin sayısını hem de ekilebilir tarım arazisini artırmalıyız. En önemlisi tarımsal üretimdeki nüfusumuzu gençleştirmeliyiz. Teknolojiyi iyi kullanan, dünyadaki trendleri iyi takip eden genç çiftçilere ihtiyacımız var." 

Dünyada tarım ve gıda alanında çok önemli düzenlemelerin, ihracat ve ithalat yasaklarının yaşanacağı bir döneme girmiş bulunmaktayız. Artık geleceği iyi okumak ve acil üretime yönelik tedbirler almak zamanıdır. Elden gelen hiçbir zaman öğün olmaz ve o da vaktinde bulunmaz. Şimdiden et ve yağ buzullarımızı oluşturmalı, tüm tahıl ambar ve silolarımızı doldurmalıyız.