logo
11 TEMMUZ 2025

Devlet Başkanlarına hakaret… Ya vatandaşlara hakaret!

09.06.2022 00:00:00

Devlet başkanlarına hakaret konusunda devlet başkanlarına ayrıcalıklı koruma sağlayan düzenlemelerin ifade özgürlüğü ile bağdaşmadığı hususunda uluslararası insan hakları kurumları arasında genel bir görüş birliği vardır. Örneğin, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi devlet başkanlarına hakaretle ilgili yasalar konusunda endişelerini belirtip, yasaların söz konusu ifadelere muhatap olan kişinin sadece kimliğine dayalı olarak daha ağır cezalar vermemesi gerektiğini belirtmiştir.

Benzer şekilde Birleşmiş Milletler İfade Özgürlüğü Özel Raportörü en son raporunda devlet başkanına hakaretle ilgili özel ceza hükümlerinin Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi'nin ifade özgürlüğü ile ilgili 19.maddesini ihlâl ettiğini söylemektedir.

AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) Medya Özgürlüğü Temsilcisi de sadece yabancı devlet başkanlarını koruyan yasaların kaldırılmasıyla ilgili tavsiye kararları yayınlamakla kalmamış, aynı prensiplere dayanarak, Çek Cumhuriyeti örneğinde olduğu gibi, ülkenin kendi başkanına hakareti suç olarak düzenleyen yasal düzenlemelerin kaldırılması için Parlamentoya çağrıda bulunmuştur.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) yerleşik kararlarında (içtihatlarında),  kamuya mal olmuş kişilere (siyasetçilere, hükûmete, cumhurbaşkanına, monarşilerde krala) yönelik eleştiriler bakımından yüksek bir tolerans eşiği ortaya konulmaktadır. Kabul edilebilir eleştiri sınırları, sıradan bir kimseyle karşılaştırıldığında, özellikle siyasetçiler için daha geniştir; zira bu kişiler kendilerini bilinçli olarak sıkı bir kamu denetimine açarlar. Özellikle de devlet başkanının temsil ettiği kuruma ilişkin sorumluluğuna yönelik, kamusal tartışmaya katkıda bulunan ve ucuz kişisel saldırı oluşturmayan söylemlerde, genel düzenlemeden farklı özel bir koruma öngörülmesine de gerek bulunmadığı değerlendirilmektedir.

Türkiye'ye gelelim… 1999 depremi öncesinde ve sonrasında gerekli tedbirleri almamakla sorumlu tutulan cumhurbaşkanına yapılan eleştiriler Milliyet Gazetesinde yer alan makalede söz konusu olmuş; "Enkazın baş sorumlusu kim?" ve "7.4'lük deprem Demirel'i sarsmadı" ifadeleri cumhurbaşkanına hakaret sayılarak, o zamanki cumhurbaşkanına hakareti düzenleyen TCK (Türk Ceza Kanunu) madde 158'e göre hapis cezası verilmiştir. 

Bir başka eleştiri de bir siyasi tarafından açık hava toplantısında Demirel için söylediği, "yalancı", "iftiracı", "Çankaya'nın şişmanı" sözleriyle yapılmıştır.  Eleştiriyi yapanın dokunulmazlığı bulunduğundan aleyhine sadece tazminat davası açılabilmiş ve yüksek bir tazminata mahkûm edilmiştir.

Örnek verdiğimiz her iki dava için de AİHM, gerek cumhurbaşkanına hakaret suçunu düzenleyen TCK hükmünün gerekse, Medeni Kanunun ve Borçlar Kanununun tazminatın belirlenmesi ile ilgili düzenlemelerin uygulanış biçimini hakarete karşı belli bir kişiye sadece konumu ve işlevi nedeniyle, özel bir koruma getirdiği için, ifade özgürlüğünün ihlâl edildiği sonucuna varmıştır. 

Bugün Türk yargısını binlerce dava ile meşgul eden cumhurbaşkanına hakaret suçu TCK madde 299'da düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, kendisine hakaret edildiği gerekçesiyle binlerce dava açmıştır ve açmaktadır. İfade özgürlüğü kapsamında yapılan eleştirilere dahi tahammülü yoktur.

Eleştirilere karşı "sert üslûp" kullanmak zorunda kaldığını ifade eden Erdoğan'ın "sert üslûp" dediğinin karşılığı hukukta hakarettir. Gezi olaylarına karışanlar için yakıştırdığı sıfatlar çok ağırdır…

Soru şu: "Sert üslûp" nedeniyle Cumhurbaşkanı aleyhine dava açılabilir mi? Tazminat davası açılabilirse de, dokunulmazlığı nedeniyle ceza davası açılamaz. Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu için Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 3/5 çoğunluğu ile karar vermesi anayasa gereğidir (madde:105).

Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Prof. Dr. Ali Ünal Emiroğlu / diğer yazıları
Mısır'dan 'Avrupalı İmamlar'ın İsrail ziyaretine tepki
'Utanç verici bir manzara'
Mısır ve Çin'den 'milli paralarla ticaret' hamlesi
3 anlaşma imzalandı
ABD, Kanada'ya yüzde 35 ilave vergi uygulayacak
Trump: 1 Ağustos'ta başlıyor
Erdoğan'dan kritik atamalar
Üniversitelere rektör atadı
4 kişideki para 750 milyon kişiden fazla
İşte gelir adaletsizliğinin geldiği nokta
Mahmud Halil'den, Trump yönetimine tazminat davası
21 Haziran'da serbest bırakılmıştı
Ortalık karıştı
Otel faciası davasında gerginlik
'TRT'den yayınlayın'
Özel 'Hodri meydan' dedi
CHP avukatları istedi
Kurultayın iptali davası ertelendi
Adıyaman Belediye Başkanı Tutdere de görevinden uzaklaştırıldı
Ev hapsi ve adli kontrol kararı verilmişti
Beştepe'de açılım buluşması
Erdoğan Bahçeli'yi kabul etti
12 askerimiz nasıl şehit oldu?
Milli Savunma Bakanlığından açıklama
Bu vahşete kim dur diyecek?
Gazze'ye son 24 saatte 180 hava saldırısı
Vadedilmiş topraklar yalanı tescillendi
BOP'un dayanağı yapmışlardı
Yoğun bakımdaydı
Murat Çalık anjiyoya alındı
Mısır'dan 'Avrupalı İmamlar'ın İsrail ziyaretine tepki
'Utanç verici bir manzara'
Mısır ve Çin'den 'milli paralarla ticaret' hamlesi
3 anlaşma imzalandı
ABD, Kanada'ya yüzde 35 ilave vergi uygulayacak
Trump: 1 Ağustos'ta başlıyor
Erdoğan'dan kritik atamalar
Üniversitelere rektör atadı
4 kişideki para 750 milyon kişiden fazla
İşte gelir adaletsizliğinin geldiği nokta
Mahmud Halil'den, Trump yönetimine tazminat davası
21 Haziran'da serbest bırakılmıştı
Ortalık karıştı
Otel faciası davasında gerginlik
'TRT'den yayınlayın'
Özel 'Hodri meydan' dedi
CHP avukatları istedi
Kurultayın iptali davası ertelendi
Adıyaman Belediye Başkanı Tutdere de görevinden uzaklaştırıldı
Ev hapsi ve adli kontrol kararı verilmişti
Beştepe'de açılım buluşması
Erdoğan Bahçeli'yi kabul etti
12 askerimiz nasıl şehit oldu?
Milli Savunma Bakanlığından açıklama
Bu vahşete kim dur diyecek?
Gazze'ye son 24 saatte 180 hava saldırısı
Vadedilmiş topraklar yalanı tescillendi
BOP'un dayanağı yapmışlardı
Yoğun bakımdaydı
Murat Çalık anjiyoya alındı
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.