logo
19 MART 2024

Dolar bağımlılığının domino etkisi

02.09.2018 00:00:00
Yazıyı yazdığım sıralarda dolar 6,59 TL seviyesindeydi.
Sadece Ağustos ayında TL'nin değer kaydı yüzde 35,4 oranında? Finans sistemimizin dolara endeksli olması, üretim maliyetlerinin de çoğunun ithalata dayalı olması, doğal olarak dolar artışının karşımıza önce zam yağmuru, enflasyon, borç artışı, ardından da iflas, işsizlik ve ekonomik daralma olarak çıkmasına sebep olmaktadır.
Marketlerde hafta başı yapılan bir araştırmaya göre, TÜİK'in enflasyon sepetinde de yer alan 700 ürününün 385'inin fiyatı ortalama yüzde 30 oranında arttı.
3 Eylül'de yeni enflasyon oranları açıklanacak ve uzmanlar dolar artışı sebebiyle yapılan zamların enflasyona en az 5,5 puan yansıyacağını ifade ediyor. 
Yani Temmuz'da yüzde 15,85 oranında açıklanan enflasyon yüzde 21'in üzerine çıkacak.
Okulların açılmasına günler kaldı ve dolar artışı en çok kırtasiye sektörünü vurdu, ortalama yüzde 100'ler seviyesinde zamlar oldu. Kurşun kaleme yüzde 300, silgiye yüzde 166, boya kalemlerine yüzde 133, test kitaplarına yüzde 150, 40 yapraklı deftere yüzde 87,5 zam geldi. 
Dün açıklanan rakamlara göre, doğalgaz fiyatlarına konutlarda yüzde 9, sanayide yüzde 14 zam geldi. Elektriğe ise yüzde 15 zam yapıldı. Elektrik fiyatlarına normalde Ekim ayında zam yapılması gerekiyordu, böylece zam 1 ay erkene çekilmiş oldu. Ekim'de ne olacağı belli değil?
Dolar artışı hem devletin, hem şirketlerin hem de vatandaşın dolara endeksli borcunu artırıyor. 
Uzmanlar, şirket borçlarının dolar artışı nedeniyle 600 milyar TL daha arttığını belirtiyorlar. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) Ticaret ve Sanayi Odaları Konseyi Başkanı Necdet Takva, "Şirketlerin borcu, 81 milyon Türkiye vatandaşının borcu haline geldi" ifadelerini kullandı. Takva, en riskli sektörlerin inşaat ve enerji olduğunu söylüyor.
Çünkü her iki sektörde de dış borçlar, toplam borçların neredeyse tamamını oluşturuyor ve her iki sektörde de döviz gelirleri yok denecek kadar az.
Takva şunları belirtiyor: "Türkiye ekonomisi uzun yıllardır inşaat üzerine yükseldi. Mobilyadan tekstile, beyaz eşyadan elektroniğe kadar her sektör için inşaat itici güç oldu. 
Şimdi ise inşaatta alarm zilleri çalıyor. Bu da 160 sektörü doğrudan olumsuz etkileyecek?"
DW Türkçe'nin haberinde, isminin açıklanmasını istemeyen bir tekstilcinin sözlerine de yer veriliyor. 
Birkaç ay içinde neredeyse iki katına çıkan dolar borcunu ödeyebilmek için 120 çalışanından en az yarısını işten çıkarmaya hazırlandığını söyleyen iş adamı, içinde bulunduğu handikapı şu sözlerle özetliyor: 
"Bu yıl sonuna kadar 5 milyon dolar borç ödemem gerekiyor. Yılbaşında bu borç 19 milyon TL ediyordu. Şimdi ise borcum 30 milyon TL'nin üstüne çıktı. İşler de durma noktasında. Bu kadar borcu ödeyemem. Ne yapacağımı bilmiyorum."
Bu gidişle, kalıcı ve sağlıklı bir yapısal önlem alınamadığı takdirde borç geri ödemeleri patlayacak, işsizlik katlanarak artacak, büyük iflaslar yaşanacak.
Ekonomik daralmanın boyutlarını Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı dış ticaret verilerinde açıkça görebiliyoruz. 
Ağustos ayında İhracat yüzde 6,49 azalarak 12 milyar 389 milyon dolara, ithalat ise yüzde 22,38 düşüşle 14 milyar 875 milyon dolara geriledi. 
Dış ticaret hacmi yüzde 15,88 azalarak 27 milyar 264 milyon dolar oldu. Buna bağlı olarak da dış ticaret açığı yüzde 57,95 azalarak 2 milyar 487 milyon dolara geriledi.
Peki, bunun anlamı nedir? Doların pahalı olması, üretimi ithalata bağımlı olan ülkemizin dışarıdan hammadde, enerji ve ara mamül ithalatını ciddi oranda azalttı. Yapılan ihracat, stoklarda bulunan üretim unsurlarıyla yapılmaya çalışıldı.
Ama dolar yükselmeye ve istikrarsızlığa devam ederse, üretim için ithalat yapılamayacak, stoklar da eriyince üretim duracak ve buna bağlı olarak ihracat da duracak.
Yani mevcut şartlarda dış ticaret açığının yüzde 58 oranında azalması, ekonomideki düzelmeyi değil, sistemin çöktüğünü gösteriyor. Lütfen doğru okuyalım.
Hükümet ve Merkez Bankası, durumu düzeltmek amacıyla üst üste hamleler gerçekleştirdi. TL mevduatlarındaki faiz gelirlerinden vergi oranlarını düşürdü, dolardakileri artırdı. Ama siyasilerimiz bizzat söylüyorlar ki, bu bir operasyon, bir ekonomik kuşatma, ekonomik savaş? Operasyona maruz kalan Türkiye, yapanlarsa doların sahipleri?
Bu hamle doları bir silah olarak kullanan trilyonluk fon sahiplerini engelleyebilir mi? Türkiye'de vatandaşın elinde bulunan döviz bu kuşatmayı delmede yeterli olur mu?
KOBİ'lere, 6 ay geri ödemesiz, aylık 1,85 faizle 200 bin liraya kadar destek kredisi açıklandı. Projenin toplam hedefi 10 milyar TL'lik bir kredi sağlayabilmek? Son dönemlerde sadece dolar artışından 600 milyar lira daha fazla borcu artan işletmeler için bu destek kredisi yeterli olacak mı? 
KOBİ'ler zaten yıllık yüzde 30'lar seviyesinde bir faizle borçlanabiliyordu, bu projeyle faiz oranını yıllık yüzde 22'ye düşürmüş oluyorsunuz, bu kadar? 
İşletmeler durduğu yerde borç batağına saplandı, şirketlerini döndüremiyor ki, bu borcu geriye nasıl ödesinler?
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, serbest piyasa ekonomisinde her zaman dalgalanmalar olacağını belirterek, "Bu, işin doğasında var" dedi. 
Doğru, Kapitalizmde bu işin doğası, dolar üzerinden ekonomik kuşatma gerçekleştirerek ülkeler üzerindeki menfur hesapları gerçekleştirebilmektir. Ve ülkemiz, ABD ve ortaklarının bir işgal projesi olan BOP'un kapsamındadır. Bu küresel operasyonlara karşı bizi en kırılgan ülke yapan bu ekonomik anlayışlardan artık kurtulma zamanımız gelmedi mi?
Sonuç olarak şunu ifade edebiliriz ki, ABD'nin şartlarını koyduğu serbest piyasa ekonomisi ile ABD'nin bize karşı bir silah olarak kullandığı dolarına karşı mücadele etmemiz asla mümkün değildir. Tek çıkış yolu vardır, o da başta Rusya olmak üzere 4 milyar nüfusa sahip olan BRICS devletlerinin uyguladığı ve başarı elde ettiği yöntemi uygulamaktır, yani Prof. Dr. Haydar Baş'a ait olan Milli Ekonomi Modeli'ni hayata geçirmektir.
Bu tek çözüm dışındaki hiçbir yöntem, göreceksiniz, hiçbir fayda sağlamayacaktır.
 
Murat Çabas / diğer yazıları
AB'den fanatik Yahudilere yaptırım kararı
İsrailli bakandan 'genişletme' çağrısı
'Açılış' adı altındaki mitingler Meclis gündeminde
Maliyeti ne kadar?
Geçen hafta alan kaybetti
Bitcoin'de sert düşüş başladı
Davul çalan kendini başka ilçede buluyor
Bu mahallede yüz yıllardır davul çalınmıyor
Yüklü miktarda para ve külçe altınla yakalandı
FETÖ'den aranıyordu
İhracat azalıyor, ithalat katlanıyor
Sorun derinleşiyor, atölyeler kapanıyor
'Önce Atamızdan sonra Türk halkından özür dilesin'
Aytekin Şef'ten AKP'li başkana çağrı
Bir ayda 145 bin 480 emekli maaşı harcandı
Emekliye cefa, Saray'a sefa!
Rıza göstereceği tek 'darbeyi' açıkladı
'Ben o darbeye teslim olurum'
'Kazanamazsam geleceğimi düşünmem gerekir'
TİP'in Zan kararının perde arkası
MOSSAD Başkanı ve HAMAS lideri masada
Esir takası müzakereleri başladı
Filistinlilerin arazisine mahkeme el koydu
Gasp devam ediyor
Para sayılan ofisin sahibi avukatın ifadesi
'3 saat boyunca para getirdiler'
İsrail'den Refah'ta yeni katliam
En az 14 Filistinli öldürüldü
Rize'de il müdürünü görevden aldı
Erdoğan'dan yeni atamalar
AB'den fanatik Yahudilere yaptırım kararı
İsrailli bakandan 'genişletme' çağrısı
'Açılış' adı altındaki mitingler Meclis gündeminde
Maliyeti ne kadar?
Geçen hafta alan kaybetti
Bitcoin'de sert düşüş başladı
Davul çalan kendini başka ilçede buluyor
Bu mahallede yüz yıllardır davul çalınmıyor
Yüklü miktarda para ve külçe altınla yakalandı
FETÖ'den aranıyordu
İhracat azalıyor, ithalat katlanıyor
Sorun derinleşiyor, atölyeler kapanıyor
'Önce Atamızdan sonra Türk halkından özür dilesin'
Aytekin Şef'ten AKP'li başkana çağrı
Bir ayda 145 bin 480 emekli maaşı harcandı
Emekliye cefa, Saray'a sefa!
Rıza göstereceği tek 'darbeyi' açıkladı
'Ben o darbeye teslim olurum'
'Kazanamazsam geleceğimi düşünmem gerekir'
TİP'in Zan kararının perde arkası
MOSSAD Başkanı ve HAMAS lideri masada
Esir takası müzakereleri başladı
Filistinlilerin arazisine mahkeme el koydu
Gasp devam ediyor
Para sayılan ofisin sahibi avukatın ifadesi
'3 saat boyunca para getirdiler'
İsrail'den Refah'ta yeni katliam
En az 14 Filistinli öldürüldü
Rize'de il müdürünü görevden aldı
Erdoğan'dan yeni atamalar
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2024

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.