Rusya'ya verilen nota

Meclis-i Vükela toplantısından sonra, 31 Ekim sabahı Cavit Bey İstanbul Fransız Büyükelçiliğine gider. Amacı notanın hazırlanışı hakkında bilgi almaktır. Konuyu Büyük elçi Bompar ile görüşür. Ona bşr teklifte bulunur: "? Donanmamızın Karadeniz'e çıkmamasını, hasarat-ı vakıanın müsebbibi biz olduğumuz takdirde tazminini Amerikalılar ile İtalyanlardan mürekkep bir hakem komisyonu teşkilini hatta Amiral Suşon'un azlini kabul edecek olarak meselenin önünü almak mümkün olup olmadığını sordum. Katiyen zannetmiyor. Ancak Alman askerlerinin geri gönderilmesi ile Ruslara verilebileceğini söylüyor. Ben de bunun katiyen mümkün olmadığını söyledim. Zaten diğer teklifleri bile bizimkilere kabul ettirmek mümkün olmayacaktı". Cavit Bey İngiliz ve Rus Büyükelçiliklerine de uğradıktan sonra, notayı hazırlamak için Halil Beyle buluşur. Nota'yı hazırlarlar. Ayni gün Notayı Petrograd, Paris ve Londra Türk Büyükelçiliklerine gönderilir. Notanın özeti şöyledir: 29 Ekim'de Rus ve Osmanlı filoları arasında şayan-ı teessüf bir hadise olmuş. Osmanlı Filosu birinci kumandanlığından Başkomutanlık vekaletine gelen tele göre 27-28 Ekimde Rus filosu talim için Karadeniz'e çıkan Osmanlı donanmasının harekatını takip ve talimleri ihlal edecek tezahüratta bulunmuştur. 28 Ekim sabahı Barbaros ve Turgut birkaç torpido ve destroyerle birlikte İstanbul'a avdet eder. Yavuz ve Midilli ve bazı ufak gemiler Karadeniz'de talime devam etmişlerdir. 30 Ekim evvel sabahı 740 sabit torpil taşıyan bir gemi ile bir kömür gemisi ve son sistem üç destroyer Boğaz'a doğru çabuk giderken görülmüş, torpil dökmek istenildiğinden şüphe kalmamış. Osmanlı Donanması onlara doğru gitmiş. Rus'lar Osmanlı gemilerinden en önde gidene ateş açmışlar ve müsademe başlamıştır. Torpil gemisi batmış, bir Rus Destroyeri harap olmuş ve kömür gemisi zapt olunmuştur. Öbür Rus Dostoyerlerinin Rus limanlarına doğru çekilmeleri üzerine takip edilmişlerdir? Sivatopol, Novorosiks,Odesa limanlarının birincisi topa tutulmuş, ikincisinde 50 petrol deposu yakılmış, 14 Askeri nakliyat gemisi, Hububat mağazaları ve telsizler tahrip edilmiş. Odesa'da bir Rus Krovözörü batırılmış ve harap edilmiş ve bundan başka 5 gemi ile bir Krovözörü harap edilir. Hadise bais-i teessüftür fakat Ruslar mesuldür?.Osmanlı Hükümeti yine bitaraf kalmak ister. Muhasamatı bilamezuniyet Rus sevahiline kadar temdit etmiş olan donanmaya hemen Osmanlı sularına avdet etmesi lüzumunu emretmiştir.Bu nota üzerine Sazonofla Görüşen Osmanlı Elçisi Rum Bey Oğlu Fahrettin Bey 1 Kasım 1914 de İstanbul'a şu karşılığı verir: "Sazonof'a anlattım. O Rus Erkan-ı Harbiyesine göre muhasamatı Rus Donanması yaratmamış ve şunları da ileri sürüyorlar: Gris yola çıktı, İngiltere ve Fransa Bab-ı Ali'ye ültimatom verdi. Artık muhabere için vakit kalmadı 48 saat evvel tebligat yapmış olsaydınız bir şey yapabilirdim, Çarın beyannamesini geciktirirdim Israrım üzerine Sazonof vükelayı toplar işi imparatora arz eder kararı size bildirirdim. Pasaport için Büyükelçilik memurlar listesini verin.Bir saat sonra Rus Dışişleri Bakanlığı siyasal işler müdürü Fahrettin beye şunları der: 24 saat içinde hükümetiniz adına Alman zabitlerinin iade edileceğini tebliğe mezun kılarsanız Rus Hükümeti mükalemeye girişir. Ve bu da muhasamata mani olmaz.Bir saat sonra Rus siyasal işle müdürü telefon ederek şunları der: Osmanlı Hükümetinin cevabı siz gitmeden alınamazsa İtalyan Büyükelçiliği vasıtası ile bildirilebilir. Pasaportları bu akşam alıp yarın sabah gideceksiniz.Bu davranışlar da savaş kararının alındığının ifadesidir.