logo
14 TEMMUZ 2025

Üretim etkenlerinden canlı yeteneği -III-

28.06.2021 00:00:00
'Üretim etkenlerinden canlı yeteneği -III-' seslendirme dosyası:

Yapraklar, belirli bir minimum ve maksimum arasındaki ışık şiddetlerinde fotosentez yapabilmektedir. Fotosentezin başladığı minimum ışık şiddetinde üretilen bitkisel üretimin tamamı, bitkinin solunumuna harcanır. Işık şiddeti arttıkça, bitkisel üretim de artar ve öyle bir noktaya gelinir ki üretilen bitkisel üretim, bitkinin solunumla harcayabileceği en yüksek üretim miktarını tam olarak karşılar. Bu durumdaki ışık şiddetine, "kompensasyon ışık şiddeti" denilmektedir. Işık şiddetinin artmasıyla beraber artan bitkisel üretim, bitkinin yapabileceği en yüksek bitkisel üretim miktarına erişir ki, bu noktadaki ışık şiddetine "optimum ışık şiddeti" denilmektedir. Optimum ışık şiddetinden sonra ışık şiddeti artıkça, bitkisel üretim azalmaya başlar ve nihayet ikinci bir kompensasyon noktasından sonraki bir maksimum ışık şiddetinde bitkisel üretim durur.  

Bitkiler yer değiştiremezler, ancak ışığa yönelim (tropizm) biçiminde bir davranış gösterirler. Bu sayede, uzayarak veya eğilerek, komşu bitkilerin baskısından kurtulmaya çalışırlar. Ancak her zaman bu baskıdan kurtulmaları da mümkün olmamaktadır. Bu nedenle bitkiler, gölge baskısı altında da kısmen fotosentez yapabilecek gölge yaprakları üretirler. Bazı bitkiler ise, genetik özellikleri sayesinde gölgeye daha fazla dayanmakta ve gölgede dahi normal fotosentez yapabilmektedir. Örneğin ışık ağaçları, en az %10-20 arasındaki ışık şiddetlerinde fotosentez yaparken, gölge ve yarıgölge ağaçları %1-4 arasındaki ışık şiddetlerinde fotosentez yaparlar. Bazı gölge bitkileri de %15-20 arasındaki ışık şiddetlerinde en yüksek bitkisel üretimi yapmakta, ancak üretim güçleri düşük olmaktadır.

Işıklanma durumuna göre, aynı bitki üzerinde hem ışık ve hem de gölge yaprakları oluşabilir. Gölge yaprakları daha az sayıda stomalara (terleme ve gaz alışverişini sağlayan delikler) sahip olup, renkleri daha koyu, yüzeyleri daha geniş ve daha incedirler. Bu yapraklarda klorofil miktarı ve mineral madde daha fazladır. Bu sayede gölge yaprakları, düşük ışık şiddetlerinde de fotosentez yapabilmektedir. Buna karşılık, bitkisel üretimleri daha az olmaktadır. 

Işık ağaçları çoğunlukla gençlik dönemlerinde ve iyi koşullarda bol miktarda gölge yaprakları verirler. Bu durum ışık ağacı gençliklerinin, gölge baskısı altında dahi bir süre yaşamalarına imkân verir. Işık ağaçları yaşlandıkça, gölgeye dayanma kabiliyetleri azalır ve ışık yaprağı üretmeye başlarlar.  Gölge ağaçları da ağaçlar yaşlandıkça ışık ağacı özelliği göstermeye ve ışık yaprağı üretmeye başlarlar. Gölgede yaşayan ağaçların, birdenbire ışığa kavuşturulması halinde, yeni ışık yaprakları oluşuncaya kadar büyümelerinde bir duraklama görülür.

Eşeysiz olarak hücre bölünmesi yoluyla üreyen bitkiler, anaç bitkinin tüm özelliklerini taşırlar ve üretim güçleri de oldukça yüksektir. Bu nedenle kök ve kütük sürgünlerinden yetişen bitkilerin, özellikle genç yaşlarında büyüme hızları ve üretim miktarları çok yüksektir. Ancak bu özelliği, ileri yaşlarda kaybederler. Eşeysiz üreyen bitkilerin, üstün özelliklere sahip ve iyi gelişme gösteren bireylerinden oluşan klonların kullanılması halinde, bitkisel üretimi arttırmak mümkün olmaktadır. Eşeyli üremede, üstün özelliklere sahip ana ve babadan elde edilen bireylerin kullanılması halinde de bitkisel üretim arttırılabilmektedir. 

Bir türün doğal yayılışı, o türün çevre koşullarına karşı gösterdiği uyum ve dayanma derecesine bağlıdır. Bu uyum ve dayanma derecesinin yüksek olduğu alan ne kadar geniş ise, söz konusu türün yayılış alanı da o kadar geniş olur. Bu yayılış alanı bazen deniz, çöl ve aşırı uzaklık gibi, doğal engellerle bölünmüş olabilir. Bu bölünmüş aynı özellikteki yayılış alanlarında bulunan yabancı türler, karşılıklı olarak yer değiştirildiğinde, getirildikleri alana kolaylıkla uyum sağlamakta (adaptasyon) ve böylece üretim arttırılabilmektedir. 

Rasgele nedenlerle oluşan veya suni olarak oluşturulan mutasyonlar sonucunda da bazen üstün nitelikli ve verimli bireyler ortaya çıkabilmektedir. Yine, doğal veya suni çaprazlama yoluyla, genetik özellikleri farklı ve ana-babadan daha üstün özelliklere sahip melezler elde edilebilmektedir. Bir türün dar bir bölgeye hapsolması (izolasyon) ile de gen havuzları ve yöresel ırklar oluşabilmektedir. Bütün bu farklılaşmalardan yararlanarak, belirli bir yetişme ortamına bu üstün nitelikli bireyleri getirerek, üretimi arttırmak mümkündür.

Bitkiler, yetişme ortamının sınırlı olanakları içerisinde, yaşam savaşı ve rekabet yüzünden iyi bir gelişme gösteremezler. Fidelik döneminde fideler, fidanlıklarda özel birer bakıma tabi tutulmaları halinde, daha üstün bir gelişme gösterebilmektedir. Daha sonra bu fideler, doğal koşullarda da bu üstün gelişmeyi devam ettirebilmektedir. Bu nedenle, ağaçlandırmalarda gençliğin dikimle araziye getirilmesi halinde, üretimi arttırmak mümkün görülmektedir.

Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Prof. Dr. Ömer Saraçoğlu / diğer yazıları
Şile Belediyesi'ne operasyonda gelişme
Belediye başkanı ve 4 kişi tutuklandı
İstanbul'da çete operasyonu: 89 gözaltı
PKK'dan daha çok (!) silahları varmış...
2 şüpheli hakkında iddianame hazırlandı
Minguzzi cinayetinde onlar da vardı
Ahmet Özer'e tahliye kararı
Savcı tutuklama istemişti
Prof. Dr. Haydar Baş'tan 10 yıl önce müthiş öngörü
'HADEP, MHP VE AK Parti bir olup...'
'Kimseye haber vermeyin kendi aramızda halledelim'
Otel yangınına ilişkin çarpıcı iddia
Referandum çağrısı
'Tüm sorumluluğu millete mal etme çabası"
Belediye başkan vekili belli oldu
Büyükçekmece'de ikinci seçim
DEM İmralı heyeti Bahçeli'yi ziyaret edecek
Meclis'teki partileri tura başlıyorlar
Rekora doymuyor
Bitcoin 122 bin doların üzerine çıktı
LGS tercih süreci başladı
24 Temmuz son gün
ABD, Ukrayna'ya Patriot gönderecek
Trump savaşı körüklüyor
Borsada manipülasyon operasyonu
8 kişi hakkında gözaltı kararı
Londra'da yolcu uçağı havalandıktan saniyeler sonra düştü
Ölü ve yaralı sayısına ilişkin henüz bir açıklama yapılmadı
Kartalkaya davasının duruşması devam ediyor
Tanıklar dinlenilmeye başlandı
Şile Belediyesi'ne operasyonda gelişme
Belediye başkanı ve 4 kişi tutuklandı
İstanbul'da çete operasyonu: 89 gözaltı
PKK'dan daha çok (!) silahları varmış...
123456789101112131415
Şile Belediyesi'ne operasyonda gelişme
Belediye başkanı ve 4 kişi tutuklandı
İstanbul'da çete operasyonu: 89 gözaltı
PKK'dan daha çok (!) silahları varmış...
2 şüpheli hakkında iddianame hazırlandı
Minguzzi cinayetinde onlar da vardı
Ahmet Özer'e tahliye kararı
Savcı tutuklama istemişti
Prof. Dr. Haydar Baş'tan 10 yıl önce müthiş öngörü
'HADEP, MHP VE AK Parti bir olup...'
'Kimseye haber vermeyin kendi aramızda halledelim'
Otel yangınına ilişkin çarpıcı iddia
Referandum çağrısı
'Tüm sorumluluğu millete mal etme çabası"
Belediye başkan vekili belli oldu
Büyükçekmece'de ikinci seçim
DEM İmralı heyeti Bahçeli'yi ziyaret edecek
Meclis'teki partileri tura başlıyorlar
Rekora doymuyor
Bitcoin 122 bin doların üzerine çıktı
LGS tercih süreci başladı
24 Temmuz son gün
ABD, Ukrayna'ya Patriot gönderecek
Trump savaşı körüklüyor
Borsada manipülasyon operasyonu
8 kişi hakkında gözaltı kararı
Londra'da yolcu uçağı havalandıktan saniyeler sonra düştü
Ölü ve yaralı sayısına ilişkin henüz bir açıklama yapılmadı
Kartalkaya davasının duruşması devam ediyor
Tanıklar dinlenilmeye başlandı
Şile Belediyesi'ne operasyonda gelişme
Belediye başkanı ve 4 kişi tutuklandı
İstanbul'da çete operasyonu: 89 gözaltı
PKK'dan daha çok (!) silahları varmış...
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.