Yatırımlaraayrılan pay giderek eriyor
07.10.2002 00:00:00
Yatırımcı kamu kuruluşları tarafından yıllık yatırım programlarını yürütmek üzere teklif edilen ödenek miktarları giderek daha düşük oranda karşılanabiliyor. Toplam kamu yatırım tekliflerinin 1990 yılında yüzde 67.8'i tahsisedilirken, geçen yıl ancak yüzde 28.4'ü karşılanabildi. 1995 yılında yatırımcı kamu kuruluşları tarafından teklif edilen yatırım ödeneneği miktarının yüzde 26.2'si karşılanabilirken, bu oranın 1999 yılında yüzde 22.6'sı, 2000 yılında yüzde 24.5'i, 2001'de de yüzde 28.4'ü karşılanabildi. Konsolide bütçe kapsamındaki yatırımcı kuruluşlar için de 1990-2002 döneminde tahsis-teklif oranı önemli oranda düştü. 1990 yılında tekliflerin yüzde 49'u karşılanabilirken, 1991'de karşılanan teklif oranı yüzde 31.9'a, 1992'de yüzde 26.4'e, 1993'de yüzde 33.7'ye, 1994'de yüzde 21'e, 1995 yılında yüzde 18.2'ye geriledi. Bu oran 1999 yılında yüzde 13.9, 2000 yılında yüzde 14.9, geçen yıl ise yüzde 19 olarak gerçekleşti.
Projelerin bitim süresi uzadıkça uzuyor
Kamu kaynaklarından ayrılan payın sınırlı olması, yatırımların sürelerinin uzamasına ve kamu yatırımlarının programlandığı şekilde ulusal ekonomiye zamanında kazandırılamamasına, ekonomiye maliyetlerinin artmasına neden olurken, uygulama safhasında kamu yatırımlarının bitiş süreleri oldukça uzayarak, programlanan sürenin 2-3 katına ulaşıyor. DPT tarafından 1980-1996 döneminde önemli proje olarak özel izlemeye alınan ve tamamlanan projelerin programlanan bitiş süreleri ile gerçekleşen bitiş süreleri dikkate alınarak yapılan araştırmaya göre, tarım sektöründe 5.4 yıl olarak programlanan ortalama bitiş süresi 13.6 yıla uzadı.
Madencilik sektöründe 4.7 yılda tamamlanması öngörülen projeler 9.7 yıla, imalat sektöründe 4.5 yıllık bitiş süresi 15 yıla, enerji sektöründe 5.2 yıl olarak bitirilmesi öngörülen projeler 14.7 yılda tamamlandı. Ulaştırma sektöründe 3.4 yıl olarak öngörülen ortalama bitiş süresi 9.3 yıla, turizm sektöründe 5 yıl olarak öngörülen projeler 13.4 yıla, eğitim sektöründe 3.5 yılda tamamlanması planlananlar 13 yıla uzadı.
Projelerin bitim süresi uzadıkça uzuyor
Kamu kaynaklarından ayrılan payın sınırlı olması, yatırımların sürelerinin uzamasına ve kamu yatırımlarının programlandığı şekilde ulusal ekonomiye zamanında kazandırılamamasına, ekonomiye maliyetlerinin artmasına neden olurken, uygulama safhasında kamu yatırımlarının bitiş süreleri oldukça uzayarak, programlanan sürenin 2-3 katına ulaşıyor. DPT tarafından 1980-1996 döneminde önemli proje olarak özel izlemeye alınan ve tamamlanan projelerin programlanan bitiş süreleri ile gerçekleşen bitiş süreleri dikkate alınarak yapılan araştırmaya göre, tarım sektöründe 5.4 yıl olarak programlanan ortalama bitiş süresi 13.6 yıla uzadı.
Madencilik sektöründe 4.7 yılda tamamlanması öngörülen projeler 9.7 yıla, imalat sektöründe 4.5 yıllık bitiş süresi 15 yıla, enerji sektöründe 5.2 yıl olarak bitirilmesi öngörülen projeler 14.7 yılda tamamlandı. Ulaştırma sektöründe 3.4 yıl olarak öngörülen ortalama bitiş süresi 9.3 yıla, turizm sektöründe 5 yıl olarak öngörülen projeler 13.4 yıla, eğitim sektöründe 3.5 yılda tamamlanması planlananlar 13 yıla uzadı.
