Kapitülasyonların kaldırılışına Almanya'nın tutumu-III

Hariciye nazırı Cavit Bey ile Alman Büyükelçisi Wangenhayn Kapitülasyonlarla ilgili tartışmanın devamı: "İttihaz (kabullenme) ettiğimiz karar bütün Avrupa'nın menafini ihlal eylediğinden düşmanları bir arada toplamak gibi bir mucize yapacağımızı, bu gün öğleden sonra umum süferanın (sefirlerin) içtima ve müşterek bir nota ile protesto edeceklerini, Rusya ile Almanya birleşip sulhu Türkiye'nin aleyhine doğru yapacaklarını ve Harb-i hazıra hitam (Hazır harbe son verilmesine) badi(gereken, sebep) olacağımızı söyledi. Bende sulhun bizim aleyhimize olarak akdine gelince bu harbi o kadar kolay son bulur bir harp diye telakki etmediğimizi, mamafih muharebeyi bitir ipte bizi bundan dolayı taksim edecek olurlarsa buna hazır olduğumuzu söyledim ve geliniz bizi idam ediniz bekliyoruz dedim.Mahkemelerin ve hâkimlerin ıslah edilmemiş olduğundan, iki ay evvel kendisi ile müzakere ettiğim esnada güya adli imtiyazatı ilga zamanı henüz kabul etmemiş olduğunu söylediğimden, Türkiye'nin iki ayda değişmiş olamayacağından bahsettikten sonra imtiyaza tın ilgası keyfiyeti harbin hitamını müteakiben tetkik olunacağını ve Almanya'nın bunu bize vereceğini söyledi. Bana tecrübesizliğimden bahsetti. Ona memleketimizin menfaatini anlayacak kadar malumat ve tecrübemin olduğunu söyledim.Sonunda Wangenheim maksadını büsbütün açıkladı "Siz yürümeyeceksniz, harp etmek istemiyorsunuz. Berlin'e yazacağım. Bundan bize ne! Dedi.Bende cevaben kendisine böyle bir şey söylememiş olduğumuzu ve böyle bir yazı yazmaya hakkı olmadığını, harbi zaman-ı münasibinde yapmak fikrinde olduğumuzu,intihar etmek istemediğimizi kendilerinin 40 senede hazırladıkları muharebeyi 40 günde hazır olamayacağımızı, Bulgaristan ve Romanya'nın teminat göstermeden( müttefik yapılmadan) işin yürümeyeceğini söyledim?..En nihayet de bütün bu sözleri Türkiye'nin menfaatine olarak söylediğini kendisinin düşman olmadığını söyleyerek gitti. Almanların,İngilizlerin ve Fransızların itiraz edeceklerini biliyordum, ama Almanların bu derece ileri gideceklerini tahmin etmiyordum?..XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti akılcı düşünce sistemi ilkelerine göre eğitimde reformlar yapamadığı için dünyanın en geri kalmış toplumlarından birisidir. Bu durumun gelişmesinde rol oynayan en önemli rol alan olay, Kanuni'nin 1526 yılında Fransa'ya vermiş oldu kapitülasyon haklardır. Bu nedenledir ki, sanayi devriminini gerçekleştirmiş Avrupa devletlerinin ortak sömürgesi olmuştur. Hatta sanayileşmiş Avrupa Devletleri açık bir sömürge devleti olan Osmanlı'yı sömürebilmek için 1856 Paris, 18178 Berlin Konferansları ile toprak bütünlüğünü önce garanti altına almışlar, daha sonra da aralarında anlaşmazlıkları gidermek için gizli anlaşmalarla kendi aralarında taksim etmeye başlamışlardır. İttihat Terakki Hükümeti, Almanya'nın yanında savaşa girerek Paris ve Berlin Konferasılarının zincirlerini kırmak, gizli antlaşmaları neticesiz bırakmak için Kapitülasyonları kaldırarak tam bağımsız bir ekonomi ve siyasa uygulamak ister. Çünkü hepside milliyetçi ve vatanperver insanlardır.Bu işe en sert çıkan Avrupa Devleti yukarıdaki belgede de görüldüğü gibi Almanya olmuştur. Almanya'nın o zamanki ekonomi ve siyasi durumunu incelediğimiz zaman bu karşı olmanın nedenlerini şöyle açıklayabiliriz: 1- Almanya'nın XIX yüzyılda sanayi devrimini Gerçekleştirmesi ihtiyaç duyduğu Pazar ve pazarlama sorunu. 2-Osmanlı'nın XIX Yüzyılda en büyük pazarı Rusya ve Osmanlı Devleti idi. Yalnız Rusya XIX yüzyılda sanayisini geliştirerek sanayi ve ticarette Almanya'ya rekabete girişmesi, Alman sanayi ve ticaretini çok etkilemiştir.3-Almanya'nın birinci Genel Savaşta çeşitli ümitler vererek müttefik olarak kazandığı Osmanlı Devleti ve Pazarını Kapitülasyonlarla sömürmekti. Almanya için açık bir Pazar ve siyasi ortak olan Osmanlı'yı elinden kaçırmak istemiyor. Kapitülasyonlar vasıtası ile sömürmeye devam etmek isteyen Almanya bir Büyük Elçisi vasıtası ile kapitülasyonların kaldırılmasına karşı çıkıyor, hatta Osmanlı Hariciye Bakanını azarlamak cüretinde bulunuyor ve tehdit ediyor. Çünkü emperyalizmin temel ilkelerinden birisi de budur. Gerçi Cavit Bey Elçi Wangenhayn'a gerekli cevabı vermiştir ama çok yakın bir geçmişte ülkemizi ziyaret eden yabancı bir devlet başkanı, sert bir dille değil Türkiye Büyük Millet meclisimizde kibarca Ermeni Soykırımını tanımamız için tehdit edince vekillerimizin büyük bir çoğunluğu alkışlamışlardır. Tarih kitaplarında okuduğumuzda Cavit Beyin davranışları bizi çok, çok onurlandırıyorsa da Meclisteki vekillerimizin alkışları da bizi Allah kahretsin bunları diye derin bir üzüntüye sokmuştur.