Enflasyonu sadece devlet çözebilir

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati Türkiye Katılım Bankaları Birliğinin (TKBB) 21. Olağan Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada şunları söyledi: 

"Tüm dünyada enflasyon rekor seviyelere ulaştı, 2022 yılı bu tartışmalarla geçiyor. Tüm dünya son 40 yılın en yüksek enflasyon oranlarıyla karşı karşıya. Bazı ülkelerde, örneğin İspanya'da üretici fiyatları negatiflerden yüzde 40'lara erişmiş seviyede. Enflasyonu sadece devletin çözebileceği bir sorun olarak görmüyoruz. Günlerdir ilgili sektör kuruluşlarıyla bire bir toplantı yapıyoruz. Rakamları önlerine koyuyoruz. Fahiş uygulamalara net olarak karşı durduğumuzu ortaya koyuyor ve net olarak paylaşıyoruz. Bir çabamız var, çabamız enflasyonun Türkiye'nin mutlak surette kontrol altına alınması ve hedeflerimiz doğrultusunda ilerlemesidir. Bunu yapacağız, bizimle birlikte olanlarla yapacağız. Bu işi başaracağız. Yanlış yapanın üstüne de gideceğiz."

Sayın Nebati'nin de ifade ettiği gibi dünyanın diğer ülkelerinde de ciddi enflasyon artışları var, 40 yılın rekorunu kıranlar var ama Türkiye'nin enflasyon rakamlarıyla mukayese edildiğinde devede kulak misali…

Bazı ülkeleri örnek vermemiz gerekirse; yıllık enflasyon ABD'de yüzde 8.5, Almanya'da yüzde 7.3, Euro Bölgesinde yüzde 7.5, savaş içinde olan Rusya'da yüzde 17.83, beklentileri aştı denilen Çin'de ise yüzde 2.1 olarak gerçekleşti.

Türkiye'de ise en son açıklanan resmi enflasyon yüzde 70 idi.

Yani geçen yıl 100 birim olan bir ürün bu yıl ABD'de 108.5, Almanya'da 107.3, Çin'de 102.1 birime yükselirken, ülkemizde 170 birime yükseldi.

Tabi, ENAG'ın verilerine göre hesaplarsak, gerçek enflasyon yüzde 157. Diğer ifadeyle 100 TL'lik bir ürün ENAG'a göre 257 TL'ye yükseldi.

Hükümet, her olumsuz veri açıkladığında mutlaka küresel gelişmeleri bir gerekçe olarak gösteriyor ama şu bir gerçek ki, saydığımız ülkelerden hiçbirisi Türkiye kadar büyük bir darbe yemiyor.

Bakan Nebati, konuşmasının devamında "Enflasyonu sadece devletin çözebileceği bir sorun olarak görmüyoruz" diyor. Enflasyonla büyük bir çabayla mücadele ettiklerini ifade edip ardından da "Yanlış yapanın üstüne de gideceğiz" ifadesini kullanıyor. Zaten hükümetin enflasyonla mücadele adı altında yürüttükleri bütün faaliyetlerde bu anlayışı görüyorsunuz. 

Hükümet, enflasyonun gerçek sebeplerini ortadan kaldırmaya yönelik politikaları tercih edeceğine, bu sebeplerin oluşturduğu sonuçları baskılamanın derdinde.

Şu bir gerçek ki sebepler ortadan kalkmadan sonuçlar asla değişmez.

Enflasyonu oluşturan sebepleri kaldırmak esnafın, tüccarın, sanayicinin, çiftçinin, marketçinin, taksicinin, dolmuşçunun görevi değildir. İsteseler de bu mücadeleyi zaten yapamazlar. Bu sebepleri ortadan kaldıracak olan tek irade devlettir. Diğer bir ifadeyle devletin idaresinde oturan, ekonominin direksiyonunda bulunan siyasi iradedir, hükümettir.

Enflasyonun sebeplerine geçmeden önce, ülkemizde bulunan enflasyonun hangi enflasyon olduğunu biraz irdeleyelim. Talep enflasyonu mu, maliyet enflasyonu mu? Ülkemizde genel anlamda bir talep enflasyonu olabilmesi mümkün değildir. Çünkü asgari ücret ve emekli aylıkları açlık sınırının altında, memur maaşları yoksulluk sınırının altındadır. TÜİK'in atıl işgücü rakamlarına göre ise 8 milyona yakın işsiz bulunmaktadır. Ülke nüfusunun yüzde 95'inin yeterli bir gelire sahip olmadığı bir atmosferde elbette ki talep enflasyonundan bahsetmek mümkün değildir.

Ülkemizde ekonominin kaymağını yiyen yüzde 1'lik bir kesimin tüketim çılgınlığını göstererek ve de bunu genele yayarak ülkemizde talep enflasyonu vardır demek en iyi ifadeyle cehaletten başka bir şey değildir. 

Diyelim ki talep enflasyonu var, bunun çözümü de kolaydır. Elbette ki bu çözüm fiyatları artırmak değildir. Prof. Dr. Haydar Baş'ın dünyaca ünlü Milli Ekonomi Modeli'nde bu konu detaylıca anlatılmaktadır. 

Talep enflasyonu talep fazla, üretim az ise ortaya çıkar. Bir de bu işin siyasilerin sıkça vurguladığı "fırsatçılık" boyutu vardır. Talep enflasyonunu önlemek için yerli üretim canlandırılır ve yeterli arz sağlanır, böylece fiyatlar dengelenir. Fırsatçılığın önüne geçmek için de devlet "narh" sistemini devreye koyar. Fakat bu narh sistemi üretici zarara uğratacak şekilde olmamalıdır. MEM'de devlet ekonomiye müdahale eder ama bu müdahale vatandaşlarına zulüm şeklinde olmaz; ne fiyat artırarak tüketiciyi mağdur eder, ne de zarar ettirerek üreticiyi mağdur eder. MEM'de devlet hem üreticiye hem de tüketiciye kazandırır.

Ülkemizdeki enflasyon Prof. Dr. Baş'ın 1990'lı yılların başından bu yana anlattığı gibi, maliyet enflasyonudur. TÜİK'in verileri bunu zaten açıkça göstermektedir. TÜİK'e göre tüketici enflasyonu yüzde 70'dir, bunun sebebi ise üretici enflasyonunun yüzde 122 olmasıdır. Gerçi yüzde 122 üretici enflasyonu varsa, tüketici enflasyonu yüzde 70'den çok fazla olması gerekir, burası da önemli.

Maliyet enflasyonunun düşürülmesi için maliyet unsurlarının düşürülmesi gerekmektedir. Nedir maliyet unsurları? Finans, hammadde, enerji, istihdam, nakliye, vergiler vs. Bu maliyet unsurlarının tamamının düşürülmesi ancak devletin eliyle gerçekleşebilir.

Milli Ekonomi Modeli, baba devlet anlayışıyla, üreticiye sıfır faizli kredi verir, madencilik ve enerji sektörünü canlandırarak yerli hammadde ve yerli enerji sağlar, bu girdileri ucuzlatır, asgari ücreti artırır ama işvereni sübvanse eder ve daha niceleri.

Özetle; ülkemizde enflasyonun düşmesi için devletin maliyetleri aşağıya çekecek politikalar uygulaması lazım, bunun için MEM'i uygulaması lazım, bu da ancak bu eşsiz modeli uygulayacak Bağımsız Türkiye Partisi kadroları ve lideri Hüseyin Baş ile mümkündür. "Mevzu Ekonomi" toplantılarını takip ediniz.