logo
08 ŞUBAT 2025

Örnekleme

05.04.2022 00:00:00

Orman ekosistemindeki her canlı türü, sayısız rasgele etkenlerin etkileri sonucu var olduğundan, önemli farklılıklar gösterir. Bu nedenle, doğadaki her canlı türünün bireyleri (elemanları), zaman ve mekân içerisine dağılmış ve rastgele etkenler yüzünden önemli ayrıcalıklar gösteren, sonsuz bireyli bir toplum olarak düşünülür. 

Bu toplumun tüm bireylerini kavramak ve onların belli bir özelliğinin tamamını ölçmek imkânsızdır. Elemanların belli özelliği deyince; bir fidanın dikiminde harcanan işgücü, bir fidanın sınırlı bir zaman birimindeki büyüme miktarı, bir ağacın kesim zamanındaki hacmi, kesim ve taşıma gideri, odununun niteliği ve satış fiyatı gibi özellikler anlaşılmalıdır. 

Bu özellikler toplumun her bireyinde farklı bir değere sahiptir. Toplumun sınırsız sayıdaki bireyleri ölçülemeyince, yine de toplum hakkında bir bilgi sahibi olmak için, toplum içinden rastgele alınan sınırlı sayıdaki bireyler üzerinden, ölçüm yapılması ve bunların ortalama değerinin bulunması yoluna gidilmektedir. Toplum içinden sınırlı sayıda rastgele bireylerin alınıp ölçülmesi olayına örnekleme adı verilmektedir. Sınırlı sayıdaki elemanlar gurubuna ise, örnek denilmektedir.

Örnekleme, iki farklı şekilde yapılmaktadır; bilinçli örnekleme ve rastgele örnekleme. Bilinçli örneklemede, toplumun değişik kısımlarını temsil ettiği düşünülen bir veya birkaç birey rastgele alınır. Bunlar incelenir, ilgilenilen özellikleri ölçülür ve tanımlanırlar. Bunlardan elde edilen verilere istatistik yöntemler uygulanarak, ortalama gibi istatistiki değerler, toplumu temsil edemeyeceği ve anlamsız olacakları için hesaplanmazlar. 

Rastgele örneklemede ise, homojen (tekdüze) toplumun tüm bireylerine mümkün olduğunca eşit olarak, örneğe girme şansı (olasılığı) tanınır. Buradaki eşitlik, sınırsız bireylere sahip toplumlarda gerçekleştirilememektedir. Bu durumda, toplum içinden kavranacak kadar çok bireye sahip, bir çerçeve toplum tanımlanmakta ve örnekleme, bu çerçeve toplum içinde yapılmaktadır. Çerçeve toplum içinde eşitlik, kısmen sağlanabilmektedir. Heterojen toplumlar, homojen toplumlara ayrıldıktan sonra, her homojen toplumda rastgele örnekleme uygulanmaktadır. Örneğe giren bireylerin hedeflenen özellikleri ölçülür ve elde edilen veriler istatistik yöntemler yardımıyla değerlendirilerek, toplumu temsil eden istatistik değerler bulunur. Örnekteki birey sayısı genellikle 30-100 arasında olmakta ve buna da örnek büyüklüğü denilmektedir.

Örnekten elde edilen ve birbirinden farklı değerlere sahip olan veriler, normal dağılım denilen çan eğrisi biçiminde bir dağılım gösterirler. Bu dağılımda, veriler aritmetik ortalamaya yaklaştıkça sayıları artar, uzaklaştıkça sayıları azalır ve çok uzaklaştıkça sayıları sıfırlanır. Yine bu dağılımda, veriler arasındaki farkların aritmetik ortalamasına standart sapma adı verilmekte ve bu değer, toplumu temsil eden bir istatistik değer olmaktadır. Standart sapma küçüldükçe, veriler aritmetik ortalama civarında yoğunlaşmakta ve aksi durumda, veriler ortalamadan uzaklaşmaktadır. 

Örnek içerisindeki her bireye, araştırma birimi adı verilmektedir. Araştırma birimi tek bir bireyden oluşacağı gibi, belli sayıda bireyden oluşan küçük bir gurubu da temsil edebilir. Bu durumda, bu küçük guruba Ünite adı verilir. Araştırma ünitesi, bir birimlik alan (hektar gibi), hacim (m3 gibi) ve zaman (yıl gibi) olabilmektedir. 

Ünitelerden oluşan bir örnekte, her bir üniteyi temsil eden veri, çerçeve toplumun bir elemanı veya bireyi sayılır. Üniteler üzerinde, gözlem, ölçüm, sayım ve deneyler yapılarak, örnek verileri elde edilmiş olur. Burada birey, birim ve ünite kavramlarının, toplumun elemanları manasında kullanıldığına dikkat edilmelidir. Yani bir toplum, birey, birim veya ünitelerden oluşmaktadır.

Ünitenin büyüklüğü, araştırmanın konusuna göre değişir. Örneğin, ormanda yaprakların alan üzerindeki sayılarını bulmak için, 0,5 m2'lik alanlar birer ünite olabileceği gibi, ormanın servetinin bulunmasında, bir hektarlık alanlar birer ünite olabilir.

Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Yorumlarınızı paylaşın

--
 
Prof. Dr. Ömer Saraçoğlu / diğer yazıları
183 Filistinlinin salıverilme işlemlerine başlandı
Esir takasının 5. turu
Esir takasında Trump'a cevap
'Biz tufanız. Savaşın ertesi günü biziz'
Evlenmeden önce imzalanan sözleşmelere dikkat
"Hukuki sonuç doğurur"
Hizbullah'tan ABD'li yetkili Ortagus'un açıklamalarına tepki
"Lübnan'ın egemenliğine müdahale"
Satışları çakıldı
Avrupalılar Tesla'ya cephe aldı
Muğla Akyaka'da deniz suyu 12 metre çekildi
Santorini ile bir alakası var mı?
Filistinliler 'Sarı Haydut'a boyun eğmeyecek
'Kızılderililer gibi olmayacağız'
Gıda fiyatları dünyada düşerken, Türkiye'de bildiğiniz gibi...
Türkiye hep ters istikamette gidiyor
Netanyahu bölgeyi güvenli hale getiriyormuş!
ABD İsrail'in emrinde
'Ey Ekrem Efendi...'
Erdoğan'dan İmamoğlu'na tepki
Bağcılar'da polise bıçakla saldırı
O anlar kamerada
Tam bir insanlık dramı
Gazze'de durum vahim
33 kişi öldü, 20 kişi yoğun bakımda
Ankara Valisi Şahin, kentteki sahte içki bilançosunu açıkladı
İstanbul Valisi Gül terör operasyonlarını anlattı
"217 operasyonda 463 şahıs yakalandı"
Karadeniz Bölgesi'nin yüksek kesimleri kara teslim
527 yerleşim yerine ulaşım sağlanamıyor
183 Filistinlinin salıverilme işlemlerine başlandı
Esir takasının 5. turu
Esir takasında Trump'a cevap
'Biz tufanız. Savaşın ertesi günü biziz'
Evlenmeden önce imzalanan sözleşmelere dikkat
"Hukuki sonuç doğurur"
Hizbullah'tan ABD'li yetkili Ortagus'un açıklamalarına tepki
"Lübnan'ın egemenliğine müdahale"
Satışları çakıldı
Avrupalılar Tesla'ya cephe aldı
Muğla Akyaka'da deniz suyu 12 metre çekildi
Santorini ile bir alakası var mı?
Filistinliler 'Sarı Haydut'a boyun eğmeyecek
'Kızılderililer gibi olmayacağız'
Gıda fiyatları dünyada düşerken, Türkiye'de bildiğiniz gibi...
Türkiye hep ters istikamette gidiyor
Netanyahu bölgeyi güvenli hale getiriyormuş!
ABD İsrail'in emrinde
'Ey Ekrem Efendi...'
Erdoğan'dan İmamoğlu'na tepki
Bağcılar'da polise bıçakla saldırı
O anlar kamerada
Tam bir insanlık dramı
Gazze'de durum vahim
33 kişi öldü, 20 kişi yoğun bakımda
Ankara Valisi Şahin, kentteki sahte içki bilançosunu açıkladı
İstanbul Valisi Gül terör operasyonlarını anlattı
"217 operasyonda 463 şahıs yakalandı"
Karadeniz Bölgesi'nin yüksek kesimleri kara teslim
527 yerleşim yerine ulaşım sağlanamıyor
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.